De afgelopen jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor onderwijsstrategieën die verder gaan dan het klassieke kennis overdragen. Samenwerkend leren, zelfregulatie en feedbackgeletterdheid zijn essentiële elementen geworden in het streven naar een authentiek en toekomstgericht onderwijs. In deze blog verken ik deze begrippen, onderbouwd door recente onderzoeken, en koppel ik ze aan de mogelijkheden van AI in het onderwijs, met name door de inzet van de ‘Feedback Companion‘.

Samenwerkend Leren: Leren in Dialoog

Samenwerkend leren wordt gezien als een krachtige onderwijsvorm waarbij interactie tussen studenten leidt tot diepere leerervaringen. Door samen te werken, leren studenten niet alleen de stof beter begrijpen, maar ontwikkelen ze ook cruciale sociale vaardigheden zoals communicatie, probleemoplossend vermogen en kritisch denken. Onderzoek van Kirschner en van Merriënboer (2023) toont aan dat samenwerkend leren een significant positief effect heeft op leerprestaties. Studenten die actief in dialoog gaan met hun peers, presteren beter dan zij die in isolatie werken. Het is cruciaal dat er een ondersteunende structuur is waarin docenten duidelijke doelen stellen en begeleiding bieden.

Zelfregulatie: De Motor van Autonomie

Zelfregulatie is het vermogen van studenten om hun eigen leerproces te sturen. Het gaat om het stellen van doelen, het plannen en monitoren van de voortgang, en het aanpassen van strategieën wanneer nodig. Zimmerman en Schunk (2022) benadrukken dat zelfregulerend leren sterk samenhangt met succes. Studenten die leren hoe ze hun leerproces effectief kunnen reguleren, blijken gemotiveerder en succesvoller te zijn. Dit vraagt om een leeromgeving waarin studenten worden aangemoedigd om eigenaarschap te nemen over hun leren, en waarin formatieve feedback hen helpt te begrijpen waar ze staan en hoe ze verder kunnen komen.

Feedbackgeletterdheid: Feedback als Leermiddel

Feedbackgeletterdheid verwijst naar het vermogen van studenten om feedback te begrijpen, te verwerken en te gebruiken om hun leerproces te verbeteren. Carless en Boud (2023) leggen uit dat feedback niet alleen gaat om het ontvangen van informatie, maar juist om het actief inzetten van die informatie om vooruitgang te boeken. Studenten leren van de dialoog die feedback stimuleert, waardoor feedback een tweerichtingsproces wordt waarin zowel student als docent betrokken zijn. Het creëren van een feedbackrijke omgeving is essentieel om studenten te ondersteunen in hun groei en ontwikkeling.

AI en de Feedback Companion: Technologie als Katalysator voor Dialoog

De opkomst van AI in het onderwijs biedt een kans om deze concepten naar een hoger niveau te tillen. Mijn ‘Feedback Companion’ maakt gebruik van AI om studenten gepersonaliseerde en gestructureerde feedback te geven op basis van leeruitkomsten en werkprocessen. Dit gaat verder dan simpele datapunten: het stimuleert diepgaande reflectie en zelfregulatie. Onderzoek toont aan dat AI-gebaseerde feedbacksystemen de motivatie en zelfregulatie van studenten vergroten doordat ze op maat gemaakte inzichten bieden (Yin et al., 2023). Het gebruik van AI in feedbackprocessen leidt tot een grotere betrokkenheid en betere prestaties, doordat studenten op het juiste moment gerichte aanwijzingen krijgen.

Een recente studie bevestigt bovendien dat AI een positief effect heeft op de dialoog in het onderwijs. Volgens Wang et al. (2024) kan AI worden ingezet om feedback persoonlijker en interactiever te maken, waardoor studenten zich meer gehoord en ondersteund voelen. De Feedback Companion speelt hierop in door niet alleen te informeren, maar ook studenten te inspireren om actie te ondernemen en hun leerproces te verbeteren.

Conclusie

Samenwerkend leren, zelfregulatie en feedbackgeletterdheid vormen de basis voor een toekomstgericht onderwijs waarin studenten worden voorbereid op de complexe uitdagingen van de echte wereld. Met de ondersteuning van technologie, zoals AI in de Feedback Companion, kunnen we deze principes nog beter toepassen. We bouwen daarmee aan een onderwijsomgeving waarin leren draait om interactie, persoonlijke groei en het vermogen om feedback daadwerkelijk te benutten. Laten we samen toewerken naar een onderwijssysteem dat recht doet aan de unieke talenten en het potentieel van iedere student.

Praktische Toepassingen: Didactisch Coachen en AI Workshops

Voor wie geïnteresseerd is in hoe deze principes praktisch kunnen worden toegepast, bied ik vanaf februari 2025 de training Didactisch Coachen 2.0: Zelfregulering en Innovatie met AI in het Onderwijs aan. Deze training richt zich op het versterken van zelfregulerend leren en het effectief inzetten van AI om onderwijsinteracties te verrijken. Daarnaast bied ik AI-workshops aan waarin docenten leren hoe zij technologie kunnen gebruiken om de feedbackprocessen in hun eigen onderwijs te optimaliseren. Meer informatie hierover vind je op mijn website, onderwijsorakel.nl.

Referenties:

• Carless, D., & Boud, D. (2023). The development of feedback literacy in higher education. Assessment & Evaluation in Higher Education.
• Kirschner, P. A., & van Merriënboer, J. J. G. (2023). Collaborative learning: The future of education. Educational Research Review.
• Wang, Y., Li, X., & Chen, Z. (2024). AI-enhanced feedback and student engagement: A meta-analysis. Research Square. https://doi.org/10.21203/rs.4243877.v1
• Yin, H., Han, J., & Lo, M. (2023). Exploring the impact of AI-generated feedback on student engagement and self-regulation. Computers & Education.
• Zimmerman, B. J., & Schunk, D. H. (2022). Self-regulated learning and academic achievement: Theoretical perspectives. Educational Psychology Review.