In het hedendaagse onderwijs is het essentieel om leeruitkomsten, competenties, kerntaken en werkprocessen duidelijk en meetbaar te formuleren. Dit verbetert niet alleen de kwaliteit van het onderwijs, maar verhoogt ook de intrinsieke motivatie van leerlingen en studenten. Waarom is dit zo belangrijk en hoe kunnen we dit bereiken?

Wat zijn Succescriteria?

Succescriteria zijn specifieke, meetbare beschrijvingen van wat een leerling of student moet kunnen of weten aan het einde van een les, project of cursus. Ze bieden een helder kader waarbinnen leerlingen en studenten kunnen werken en leren. Door succescriteria te formuleren, weten zij precies wat er van hen verwacht wordt en hoe ze hun eigen voortgang kunnen meten.

Verhoging van Intrinsieke Motivatie

Intrinsieke motivatie verwijst naar het uitvoeren van een taak omdat deze op zichzelf bevredigend of interessant is, niet vanwege externe beloningen of druk. Onderzoek toont aan dat duidelijk gedefinieerde succescriteria bijdragen aan de intrinsieke motivatie van leerlingen en studenten. Dit komt omdat succescriteria zorgen voor meer transparantie en duidelijkheid over wat er van hen verwacht wordt, wat het gevoel van competentie en controle vergroot​ (Platform Leren van Toetsen)​​ (Vernieuwenderwijs)​.

Kwaliteitsbesef en Duidelijkheid

Een van de belangrijkste voordelen van het gebruik van succescriteria is dat het kwaliteitsbesef verhoogt. Leerlingen en studenten krijgen een beter begrip van wat kwaliteitsvol werk inhoudt en hoe zij daaraan kunnen voldoen. Dit leidt tot een verhoogde inzet en betrokkenheid, aangezien zij weten dat hun inspanningen worden gewaardeerd en erkend​ (Platform Leren van Toetsen)​.

Hoe Succescriteria Te Formuleren

1. Wees Specifiek en Meetbaar: Formuleer criteria die duidelijk en concreet zijn, zodat leerlingen en studenten precies weten wat er van hen verwacht wordt.
2. Betrek de Leerlingen: Laat leerlingen en studenten meedenken over de succescriteria. Dit vergroot hun betrokkenheid en verantwoordelijkheid voor hun eigen leerproces.
3. Gebruik Eenduidige Taal: Zorg ervoor dat de taal die je gebruikt begrijpelijk is voor de doelgroep. Vermijd jargon en complexe zinnen.
4. Regelmatige Evaluatie en Feedback: Geef continu feedback op basis van de succescriteria en evalueer regelmatig om de voortgang te monitoren.

Programmatisch Toetsen

Programmatisch toetsen is een holistische benadering waarbij toetsen onderdeel zijn van het leerproces van de student. Het gebruik van succescriteria speelt een cruciale rol in deze benadering door studenten duidelijke richtlijnen te bieden over wat er van hen verwacht wordt. Dit helpt bij het verzamelen van veelzijdige feedback en bij het nemen van valide beslissingen over de voortgang van de student​ (Vernieuwenderwijs)​​ (Vernieuwenderwijs)​.

Kennisclip Best Practices voor Programmatisch Toetsen Implementeren

• Leeropbrengsten als Ruggengraat: De leeropbrengsten vormen de kern van het toetsprogramma. Dit zorgt ervoor dat alle toetsing gericht is op het bereiken van de gewenste competenties en vaardigheden.
• Feedback en Feedforward: Elk datapunt is gericht op het geven van feedback en feedforward, zonder directe zak/slaagbeslissingen. Dit helpt studenten om te reflecteren en zich te verbeteren.
• Proportionele Zwaarte van Beslissingen: Het aantal datapunten en de zwaarte van beslissingen zijn in verhouding tot elkaar. Dit zorgt voor een evenwichtige en eerlijke beoordeling van de student.
• Constante Dialoog: Er is een voortdurende dialoog over het gebruik van feedback voor zelfsturing, wat bijdraagt aan de persoonlijke groei en ontwikkeling van de student.
• Beoordelaarsexpertise: De zwaarte van de beslissingen bepaalt de benodigde expertise van de beoordelaars, wat bijdraagt aan de betrouwbaarheid van de beoordeling.

Conclusie

Het formuleren van leeruitkomsten, competenties, kerntaken en werkprocessen met duidelijk gedefinieerde succescriteria is cruciaal voor het verhogen van de intrinsieke motivatie van leerlingen en studenten. Het zorgt voor meer kwaliteitsbesef, duidelijkheid van verwachtingen en een betere leerervaring. Laten we samen streven naar een onderwijsomgeving waarin succescriteria centraal staan en zo bijdragen aan het optimaal benutten van het potentieel van iedere leerling en student.

Bronvermelding:

• Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268.
• Vernieuwenderwijs. (2023). Succescriteria formuleren: van leerdoelen naar leeruitkomsten. Link: Vernieuwenderwijs
• Google Scholar. (2024). Succescriteria en intrinsieke motivatie. Retrieved from Google Scholar